-

Of het vervoer nu over land, door de lucht of over water gaat, voor elke vorm van internationaal vervoer is een verdrag dat eenduidigheid geeft voor alle landen die daarbij aangesloten zijn. De verdragen bevatten vaak dwingend recht, dat wil zeggen dat partijen daar niet in hun vervoersovereenkomst vanaf kunnen wijken.

Voor vervoer over zee zijn dat het Brussels Cognossementsverdrag van 1924, beter bekend als Hague Rules₁, en gemoderniseerd door de Visby Rules in 1968. Uiteindelijk moeten de Rotterdam Rules₂ deze en andere verdragen uit het zeerecht gaan vervangen. Voor vervoer over binnenwateren is het CMNI-verdrag van belang₄, voor goederenvervoer over de weg het CMR-verdrag₅, voor vervoer door de lucht geldt (voor de meeste landen) het Verdrag van Montreal₆ en voor goederenvervoer over het spoor het COTIF-Verdrag₇.

Voor de vraag of er sprake is van internationaal vervoer, is het vestigingsland of de nationaliteit van partijen niet van belang. Als laad- en losplaatsen in verschillende landen liggen, zijn de verdragen van toepassing. Aspecten die niet door het voor het soort vervoer toepasselijke verdragsrecht of de overeenkomst worden geregeld, worden wel door het nationale recht van partijen ingevuld.

Vanuit welk rechtsstelsel bij contracten tussen partijen van verschillende nationaliteiten de leemten worden opgevuld, wordt bepaald naar de Verordening (EG) nr. 593/2008 van het Europees Parlement en de Raad van 17 juni 2008 inzake het recht dat van toepassing is op verbintenissen uit overeenkomst (Rome I) (‘Rome I-Verordening’). Art. 3 Rome I-Vo laat partijen de mogelijkheid in hun vervoersovereenkomst een rechtskeuze overeen te komen. Een forumkeuze kan als impliciete rechtskeuze worden opgevat, maar dat hoeft niet. Als de overeenkomst omtrent de rechtskeuze geen uitkomst biedt, voorziet art. 5 lid 1 Rome I-Vo. specifiek voor overeenkomst voor het vervoer van goederen in een oplossing. In dat geval moeten er twee plaatsen met elkaar in overeenstemming zijn, de plaats van hoofdvestiging van de vervoerder en (a) de plaats van laden, (b) de plaats van lossen of (c) de plaats van hoofdvestiging van de verzender. De overeenstemming bepaalt het toepasselijke recht.

Lees ook de blogposts: "Contracteren in het wegtransport", "Privacy van chauffeurs", "De expeditie-overeenkomst" en "Exploitatie van een schip".

₁ International Convention for the Unification of Certain Rules of Law relating to Bills of Lading.
₂ Verdrag van de Verenigde Naties inzake de overeenkomsten voor het internationaal vervoer van goederen geheel of gedeeltelijk over zee.
₃ Ook Hamburg Rules, oftewel Verdrag van de Verenigde Naties inzake het vervoer van goederen over zee.
₄ Convention de Budapest relative au contrat de transport de marchandises en navigation interieure (Verdrag van Boedapest inzake de overeenkomst voor goederenvervoer over de binnenwateren (CMNI), Trb. 2001, 124).
₅ Convention relative au contrat de transport international des Marchandises par Route (Verdrag betreffende de overeenkomst tot internationaal vervoer van goederen over de weg, 1956, Verdrag van Genève)
₆ Convention for the Unification of Certain Rules for International Carriage by Air (Verdrag tot het brengen van eenheid in enige bepalingen inzake het internationale luchtvervoer, 1999).
₇ Convention relative au transports internationaux ferroviaires (Verdrag betreffende het internationale spoorwegvervoer, 1980).

Maart 2023

Foto: A15 Europaweg, Europoort / Rotterdam, Dintelhavenspoortbrug (architect P. van der Ree)