Artikelen en blog
Een bezwaarschrift indienen
Uitleg en praktische tips
De bezwaarschriftprocedure is geregeld in de Algemene wet bestuursrecht (‘Awb’). In dit blog vind je enige uitleg en praktische tips om deze weg te bewandelen.
Bezwaar mogelijk?
Er kan bezwaar worden ingediend tegen een ‘besluit’, oftewel een beslissing die bevoegdheden, rechten, plichten etc. tegenover de overheid₁ wijzigt of een juridische status vaststelt (bijv. vergunningverlening, subsidietoekenning of juist de afwijzing van een aanvraag). Was de brief slechts ter informatie toegezonden? Dan kan géén bezwaar worden ingediend.
Verder moet je ‘belanghebbende’ zijn, dat wil zeggen dat jouw eigen, objectieve, actuele en persoonlijke belang door de gevolgen van het besluit wordt geraakt. Vermoedens over toekomstige ontwikkelingen zijn bijvoorbeeld niet ‘objectief’ en niet ‘actueel’.
Advocaat niet verplicht
Strikte deadlines
Artikel 6:9 Awb gaat daarover:
“1. Een bezwaar- of beroepschrift is tijdig ingediend indien het voor het einde van de termijn is ontvangen.
2. Bij verzending per post is een bezwaar- of beroepschrift tijdig ingediend indien het voor het einde van de termijn ter post is bezorgd, mits het niet later dan een week na afloop van de termijn is ontvangen.”
Als je te laat bent, wordt het bezwaar niet meer inhoudelijk behandeld en is het besluit (waar je het niet mee eens was) definitief.
Als de tijd dringt, kun je een zg. ‘pro forma bezwaarschrift’ (voorlopig bezwaarschrift) indienen en de ‘gronden’ (redenen van je bezwaar) later aanvullen. De termijn voor aanvulling gaat lopen vanaf het moment dat het pro forma bezwaarschrift is ingediend (om de tijd optimaal te benutten, kun je dat tegen het einde van de bezwaartermijn doen). Vaak krijg je nog twee tot vier weken om de gronden aan te vullen.
Uit art. 6:11 Awb volgt dat een te laat ingediend bezwaar alsnog in behandeling moet worden genomen als je niet in verzuim was. In de eerste plaats kunnen er omstandigheden zijn die jou persoonlijk betreffen₂. Vakantie is geen geldige reden om te laat te zijn₃. Bij ziekte word je verondersteld iemand anders in te schakelen₄. Ten tweede kan de termijn zijn gaan lopen zonder dat je voldoende op de hoogte bent gesteld van je bevoegdheden op dat punt₅. Als je termijnoverschrijding een gevolg is van fouten van het bestuursorgaan, dien je je bezwaar alsnog zo spoedig mogelijk₆ in te dienen en ervoor te zorgen dat je je spoedige handelen kunt aantonen.
Eisen aan het bezwaarschrift
• jouw naam, adres en woonplaats;
• de dagtekening van je bezwaarschrift;
• tegen welk besluit je bezwaar maakt (datum, kenmerk en omschrijving van het besluit waartegen je bezwaar maakt; stuur een kopie mee als bijlage);
• de ‘gronden’ van je bezwaar: de redenen, ook als je zonder advocaat of jurist procedeert zo goed mogelijk voorzien van een onderbouwing, zoals een uitleg van het nadeel dat je door het besluit ondervindt;
• je handtekening. Het gaat om een fysieke handtekening₇, zodat duidelijk dat het stuk door of namens de indiener is ingediend (er kan een machtiging bijgesloten worden). Bij digitale indiening wordt DigiD of e-Herkenning gebruikt.
Als je nog niet als belanghebbende bij het besluit bent betrokken (en je het besluit bijvoorbeeld niet persoonlijk geadresseerd hebt ontvangen) doe je er goed aan jouw belang toe te lichten (bijvoorbeeld omdat je buurman bent en nadelige effecten van een vergunning zult ondervinden). Als de bezwaartermijn ten tijde van de indiening al verstreken is, vermeld dan ook de reden daarvan (zie hierboven).
In het bezwaarschrift kun je verder aangeven welke beslissing je wenst, bijvoorbeeld dat een vergunning wordt ingetrokken of een subsidie wordt verleend.
Aan het instellen van bezwaar zijn geen kosten verbonden.
Indieningsmethoden
Het bezwaarschrift is een ‘officieel document’ dat digitaal ingediend kan worden (art. 2:13 lid 1 Awb)₈. Er kunnen documenten in PDF worden geüpload.
Voor indiening per post is de postdatum doorslaggevend. Je doet er daarom goed aan het bezwaarschrift aangetekend te verzenden en een screenshot te maken van de registratie. Verder kan het bezwaarschrift ook persoonlijk worden afgegeven waarbij je (op verzoek) een ontvangstbewijs ontvangt. Voor zover de indiening per fax nog wordt gefaciliteerd, zul je een faxbewijs krijgen.
Met de bij de verzendmethode behorende bewijsstukken kun je altijd laten zien dat je op tijd was.
Voor extra zekerheid kan één bezwaarschrift via meerdere wegen worden toegezonden (vermeld de wijzen van indiening dan op het voorblad).
Na ontvangst
Horen en beslissen
Het bestuursorgaan moet meestal binnen zes weken beslissen op het bezwaar (art. 7:10 Awb)*.
Als het bestuursorgaan het met je eens is, wordt het bezwaar daarin gegrond verklaard en wordt er opnieuw beslist. Het bestuursorgaan heeft daarmee haar onrechtmatigheid erkend, waardoor eventuele schade die je gevorderd had, vaak voor vergoeding in aanmerking komt.
Het bestuursorgaan kan je bezwaren ook gedeeltelijk gegrond verklaren en op die punten opnieuw beslissen.
Als het bestuursorgaan niet meegaat in je bezwaren en deze ongegrond verklaart of je bezwaar (al dan niet gedeeltelijk) niet-ontvankelijk heeft verklaard, kun je binnen zes weken in beroep bij de rechter. Ook dit is een strikte deadline.
In sommige gevallen kun je rechtstreeks naar de bestuursrechter. Als je dat wilt, moet je daar (in het bezwaarschrift alvast) om verzoeken bij het bestuursorgaan en zij moet daarmee instemmen.
Lange tijd was de rechtsbescherming tegen overheidshandelen in de Grondwet minder gewaarborgd dan wenselijk was. Het recht op een eerlijk proces en het recht op toegang tot de rechter zijn in 2022 expliciet in de Grondwet opgenomen₁₀. Dit werd mede van belang geacht, omdat het recht op een eerlijk proces een schakelfunctie heeft in de bescherming van andere (grond)rechten₁₁. Van beperktere reikwijdte zijn art. 6 EVRM, art. 14 IVBPR en artt. 47-50 Handvest EU.
Tot slot zij opgemerkt dat ambtenaren naar goed ambtenaarschap₁₂ en de goede ambtelijke betamelijkheid moeten functioneren. Het belang van de Grondwet en overige wetten wordt in een of andere bewoording in de teksten van de eed/belofte tot uitdrukking gebracht₁₃. Eén van de rechtsgevolgen van de eed/belofte is de strafbaarstelling van meineed (art. 207 Sr)₁₄.Naast de ambtseed zijn er ook gedragscodes. Voor rechters gelden die expliciet als aanvullende bron voor waarborgen van (onder meer) de rechterlijke onafhankelijkheid en onpartijdigheid₁₅. De integriteit van de overheid wordt verder ondersteund door een aangifteplicht voor openbare colleges en ambtenaren (art. 162 Sv). Indien nodig kunnen integriteitsproblemen aan de hoofdofficier van justitie van het betreffende arrondissement worden voorgelegd. De procureur-generaal bij de Hoge Raad kan op verzoek onderzoek instellen naar gedragingen van rechters in de uitoefening van hun functie (art. 13a Wet RO).
₁
ABRvS
12 juni 2012, ECLI:NL:RVS:203:CA2887.
₂
Kamerstukken II 1988/89, 21221, 3, p. 21.
₃
HR 3 februari 1999, ECLI:NL:HR:1999:AA2635.
₄
ABRvS 14 april 2000, AB2000, 323. Zeer hoge uitzondering:
ABRvS
20 januari 2010, ECLI:NL:RVS:2010:BK9906.
₅
Kamerstukken II 1988/89, 21221, 3, p. 21.
₆ Een uitgangspunt van twee weken in de uitspraak
ABRvS 24 augustus 2011, ECLI:NL:RVS:2011:BR5699.
₇
ABRvS 11 december 2013, ECLI:NL:RVS:2013:2374.
₈
Kamerstukken II
2018/19, 35 261, 3, p. 10.
₉ ABRvS 8 juni 2005, ECLI:NL:RVS:2005:AT6947.
₁₀ Inwerkingtreding 30 augustus 2022, Stb. 2022, 332.
₁₁ Kamerstukken II 2015/16, 34 517, 3.
₁₂ Art. 6 lid 1 Ambtenarenwet luidt: “De ambtenaar is gehouden de bij of krachtens
de wet op hem rustende en uit zijn functie voortvloeiende verplichtingen te vervullen en zich ook overigens te gedragen zoals een goed ambtenaar betaamt.”
₁₃ Bijv. Staatscourant 1998, 92 voor de periode 20 mei 1998 t/m 31 december 2019; Bijlage bij artikel 5g lid 1 Wet rechtspositie rechterlijke ambtenaren en Staatsblad 2009, 8 p. 16-17.
₁₄ Uitgebreid over de ambtseed/-belofte HR 13 september 2022, ECLI:NL:PHR:2022:820.
₁₅ Bij de gedragscodes gaat het om (gezaghebbend) soft law, die een belangrijke aanvullende bron vormt met het oog op het waarborgen van (onder meer) de rechterlijke onafhankelijkheid en onpartijdigheid. (HR 13 september 2022, ECLI:NL:PHR:2022:820 refererend naar M.L. van Emmerik, J.P. Loof & Y.E. Schuurmans, Systeemwaarborgen voor de kernwaarden van de rechtspraak 2014, Den Haag: SDU Uitgevers, nrs. 2.2.2.5 en 2.4. In gelijke zin: C.P.M. Cleiren, De neutrale strafrechter. Instrumenten en waarborgen voor onafhankelijkheid en onpartijdigheidheid, Den Haag: Boom Juridisch 2012, p. 37 e.v.).
Augustus 2019, bijgewerkt september 2022
Disclaimer
De artikelen en blogposts van Legalance bieden algemene informatie en zijn niet bedoeld als advies. Er is niet beoogd volledigheid over een bepaald leerstuk na te streven . Ook kande informatie verouderd, onvolledig en/of onjuist zijn door wijzigingen in wet- en regelgeving, nieuwe rechtspraak of andere ontwikkelingen. Aan de hier aangeboden informatie kunnen dan ook geen rechten worden ontleend. De auteur daarvan kan niet aansprakelijk worden gehouden voor de gevolgen van het gebruik, op welke wijze dan ook, van deze informatie.
Welkom bij Legalance. Ik ben Anneke, jurist voor ondernemers en particulieren. Ook werk ik als freelance-jurist* of teken ik voor legal design. Hier vind je artikelen en blogposts op het gebied van bestuursrecht, erfgoedrecht (incl. werelderfgoed), horecarecht, ICT-recht, intellectueel eigendomsrecht, kunstrecht, mededingingsrecht, mensenrechten, omgevingsrecht, privaatrecht, privacy en verwerking persoonsgegevens (AVG), (goederen) vervoersrecht en veterinair recht (multidisciplinair).
Ben je niet op zoek naar een advocaat, maar wel naar de juridische oplossing, vraagbaak of ondersteuning die bij jou, je bedrijf of organisatie past? Laten we eens kennismaken.
*Jurist of paralegal vanuit Spijkenisse, vanaf Voorne-Putten (bij Rotterdam).
